P.L. Kramerbrug

Soms is het bijna jammer dat een brug zo functioneel is, daardoor wordt hij namelijk nauwelijks opgemerkt in het voorbijgaan. Zeker Amsterdam kent een aantal pareltjes. De P.L. Kramerbrug is daar een voorbeeld van. Kenmerkend voor deze brug in Amsterdamse Schoolstijl is de subtiele elegantie die tot uiting komt in het figuratieve metselwerk en verfijnde smeedwerk. ‘Dat geeft rijkheid aan de brug’, zegt Ben Massop, de restauratiearchitect die met Smederij Oldenhave de brug in oude luister herstelde.

‘Een eeuw geleden ontwierp Pieter Lodewijk Kramer de brug over het Amstelkanaal. Het smeedwerk met wierachtige structuren en golvende bovenrand en de zeehondenkop op de bruggensteun refereren aan het water. Helemaal in de stijl van de Amsterdamse School en verwijzend naar de Franse art nouveau’, vertelt Massop, architect bij BBM restauratiearchitectuur. ‘Maar de brug was na een eeuw natuurlijk niet meer berekend op de huidige belasting en eisen die gesteld worden. Daarom werd besloten tot een volledige restauratie. De betonnen constructie is vervangen om de stevigheid te garanderen en de middenpeiler is volledig vernieuwd en verzwaard.’

Vakmanschap

Met de oude tekeningen in de hand – die overigens van een opmerkelijke schoonheid zijn – inspecteerde Massop eveneens de staat van het smeedwerk. ‘Door de gevlochten constructie hadden de balustraden nog voldoende stevigheid, maar de algemene staat was slecht. De bovenliggers waren deels weggerot, rondom de klinknagels was driekwart van de aansluitingen diep gecorrodeerd en ook de onderligger was in povere staat.’ Het vervangen van deze elementen vergt vakmanschap en een smederij die alle disciplines in huis heeft, weet hij. ‘Het is werk voor specialisten, want het smeedwerk in al zijn glorie herstellen is meer dan alleen het vervaardigen van de verschillende elementen. Je moet goed kunnen inschatten wat zo’n klus inhoudt. Zo is bijvoorbeeld het demonteren vaak lastig. Zeker bij de P.L. Kramerbrug, omdat het smeedwerk helemaal is vervlochten.’

Originele elementen

Daarnaast mogen de werkzaamheden geen technische schade aanrichten. Massop: ‘We willen zo veel mogelijk originele elementen behouden. Met Smederij Oldenhave is daarom besloten de brug in grote stukken te demonteren. Daarna zijn in de werkplaats in Vorden alle onderdelen eerst gestraald en vervolgens opnieuw individueel beoordeeld. Dan kom je soms tot onverwachte meevallers. Zoals bij de gekrulde onderregel. Na inspectie bleek dat deze toch gerestaureerd kon worden. Datzelfde gold helaas niet voor de bovenregel, daarvan was de bevestiging weggerot en deze is door Oldenhave helemaal vernieuwd.’

Eisen van vandaag

Waar Massop op wijst is dat niet alleen de authenticiteit behouden moet blijven, maar ook dat de brug weer vijftig jaar vrij is van groot onderhoud. ‘Het gaat om goed conserveren. Natuurlijk willen we dat het juiste ijzer en technieken gebruikt worden, maar de grootste uitdaging is dat er wordt voldaan aan de eisen van vandaag zonder het aanzicht te wijzigen. Bij de bevestiging van het hekwerk is dat bijvoorbeeld opgelost door de slobgaten op te vullen met teflon ringen. Deze zorgen ervoor dat de constructie zowel beweegbaar als sterk is.’