Groen Velve Lindenhof

Het Passivhaus-principe was leidend bij de ontwikkeling van 211 woningen in de wijk Groen Velve Lindenhof in Enschede. Woningbouwcorporatie De Woonplaats wilde tien jaar geleden de grootste passiefhuiswijk van Nederland realiseren. Het lukte Beltman Architecten om 82 passieve houtskeletbouwwoningen te realiseren. Dat was het maximaal haalbare aantal, omdat passiefhuizen een noord-zuid oriëntatie hebben.

Koert Helmes van Beltman Architecten vertelt: “Groen Velve Lindenhof was in 2010 een ambitieus plan. Ruim tweehonderd sociale huurwoningen wilde De Woonplaats passief laten bouwen in  houtskeletbouw. De lichte, duurzame woningen met hoge isolatiewaarden zijn voorzien van driedubbele beglazing, vloerverwarming op de gehele begane grond, warmte-terug-win-installatie, zonnepanelen en een zonneboiler.” Inmiddels zijn veel elementen gemeengoed, maar tien jaar geleden waren de kaarten nog anders geschud. “Destijds was zomernachtventilatie nog nieuw in Nederland. Achter de roosters in de gevel kunnen luiken opengezet worden en in het dak is een dakluik geplaatst. Daardoor ontstaat een natuurlijke ventilatie en wordt warme lucht ’s nachts weggesluisd. Dat was toen een noviteit, maar tegenwoordig is TOjuli in de BENG-eisen opgenomen en is hier veel meer aandacht voor.”

Houtskeletbouw

De woningen zijn opgetrokken in houtskeletbouw (HSB). Extra aandacht ging daarbij uit naar de aansluitingen. “Kenmerkend voor passief bouwen is de driedubbele isolatie, maar ook de driedubbele kierdichting. De gevel is bijvoorbeeld voorzien van houtvezelplaten en een 360 mm dikke laag isolatie van minerale wol.” De buitengevel met een totale dikte van 532 mm is kloek, hetgeen Helmes ook als een voordeel beschouwt. “Als een woningcorporatie in hout wil bouwen moet zij ook rekening houden met de bewoners. Bij houtbouw denken huurders nog vaak aan Scandinavische woningen. Vooroordelen over houtbouw kan je voorkomen door bewoners mee te nemen in het verhaal, maar ook een robuuste gevel helpt daarbij.”

Vloeren

Behalve de gevel zijn de woningscheidende wanden en de verdiepingsvloeren houten constructies. “We maakten gebruik van houten kanaalplaten waarmee grote overspanningen van 5 tot 12 meter gerealiseerd kunnen worden. Door de holle opbouw en hoge trillingsstijfheid zijn deze vloeren efficiënter en comfortabeler dan traditionele gelamineerde constructies of platen van CLT. Om geluidsoverdracht verder te beperken zijn de vloeren voorzien van een zwevende dekvloer.”

Gevelontwerp

Aan de buitenzijde is niet zichtbaar hoe duurzaam de woningen zijn. De roosters van de nachtventilatie vallen op, maar door combinatie van Trespa-beplating en bakstenen komt niet direct naar voren dat dit passiefhuizen zijn. “Alle woningen zijn duurzaam, zowel qua energie als materiaalgebruik, maar ze voldoen niet allemaal aan de Passivhaus-standaard. Dat is voorbehouden aan de woningen met een noord-zuid oriëntatie”, zegt Helmes. “Deze passiefhuizen zijn aan de zuidzijde ‘open’ en hadden in het oorspronkelijke ontwerp een houten lamellen bekleding. De noordkant is voorzien van metselwerk en kleinere ramen om transmissieverlies tegen te gaan.” De houten lamellen zijn uiteindelijk geschrapt uit het ontwerp. “Vooral tegen het onderhouden van houten façade zag de corporatie op, daarom hebben we het idee vertaald naar deze beplating die licht van gewicht is en weinig onderhoud vergt.”

Samenwerking

Groen Velve Lindenhof is gerealiseerd in de nadagen van het 2D-tekenwerk. Helmes: “Inmiddels is de techniek op alle fronten geïnnoveerd. Architectenbureaus werken in 3D kunnen daardoor veel nauwkeuriger werken. Daarnaast hebben we het eindbeeld nu beter onder controle.” Door de steeds verdergaande digitalisering en de huidige stand van de techniek kunnen details bovendien veel beter uitgewerkt worden. “Inmiddels hebben we veel meer vlieguren gemaakt én werken we anders samen. Denk aan Design and Build concepten. Die samenwerking tussen de architect en aannemer, waarbij iedereen in een vroeg stadium meedenkt, komt de kwaliteit van het eindproduct ten goede.”