Enexis Zwolle

Het abstracte werk van Jan Schoonhoven vormde voor atelier pro de inspiratie voor de gevels van de Enexis regiokantoren. Het resultaat is een strak vormgegeven uiterlijk met speelse elementen, waardoor de gebouwen vanuit ieder hoekpunt een ander aanzien krijgen. Een gevel die bovendien in drievoud te bewonderen is, want het modulaire ontwerp kreeg zowel in de energieneutrale regiokantoren in Zwolle, Maastricht als Venlo gestalte.

Het fascinerende aan het Enexis-gebouw in Zwolle is dat het een gesloten front vormt of zich juist opent bij een rondgang om het gebouw. Natuurlijk is de duurzaamheid en het effectieve gebruik van zon en schaduw daar debet aan, maar atelier pro toont dat duurzaamheid geen synoniem is voor een saaie gevel. De nuances maken het verschil. Bijvoorbeeld de nuances in kleur; de gevels van de kantoorruimtes zijn wit en die van de werkplaats zacht grijs. Maar ook het verschil in materiaalgebruik geeft de gevels leven. Voor het kantoorgedeelte is gebruikgemaakt van composiet, voor de werkruimtes van stalen profielplaat en in de kantine en receptie domineert glas. De abstracte vormen beperken zich bovendien niet tot de buitenzijde van het gebouw, ze komen ook terug aan de binnenzijde, waardoor de beleving harmonieert.

Gevel

Er is een treffende gelijkenis tussen de gevel en het Quadratenreliëf van Schoonhoven, dat in het Stedelijk Museum te bewonderen is. Alleen zijn nu de reliëfs vervaardigd uit composieten sandwichpanelen en werden ze niet handmatig gemaakt in een atelier, maar door Holland Composites Industrials (hci) en npsp composieten met de zogenoemde vacuüminjectiemethode. Hierbij worden in een mal twee lagen wapeningsmatten gelegd met ertussen een voorgevormde pir-schuimbody. Samen vormen ze de basis van het element. De laatste laag is een brandwerende vezelplaat en vormt de binnenafwerking. De panelen van de Enexis-panden hebben een Rc-waarde van acht en een dikte van tweehonderd millimeter. Ze zijn licht qua gewicht en door het beperkte materiaalgebruik is de co2-footprint beperkt.

Door de geometrie zijn de gebouwhoge gevelementen zelfdragend. Dit maakt dat ze volledig wind- en waterdicht zijn en in een hoog tempo op het modulaire en demontabele constructiesysteem aangebracht kunnen worden. Meest in het oog springend is echter de positionering van de ramen in de gevel. Kleine ramen die gericht zijn op het noord-

oosten en én drie grote erkerachtige ramen die de gevel nog verder openen en zorgen voor een verrassend lichte werkomgeving. Doordat de ramen uitsteken, geven ze binnen ook het gevoel dat er direct contact is met het plein aan de voorzijde. En ze bieden de kantoormedewerkers uitzicht op de groene omgeving en het kanaal dat ooit werd aangelegd voor de koeling van de inmiddels gesloopte energiecentrale.

 Energieneutraal

Ook aan de achterzijde is er contact met de omgeving. De oude bomen op het terrein zijn behouden en vormen een eenheid met het atrium – de groene long – van het Enexis-kantoor. De trapezevormige binnentuin tempert het buitenklimaat en dient als aanzuigruimte voor de ventilatie-lucht. In de winter verwarmt de zon op natuurlijke wijze de ventilatielucht voor om te gebruiken in het gebouw. Er is gekozen voor glazen lamellen met een breedte van circa twee meter, die het beeld aan de buitenzijde niet ver-storen. Het installatietechnische concept is gebaseerd op het efficiënt toepassen van bewezen technieken, waar ook een wko-installatie onderdeel van uitmaakt. In de zomer wordt de opgewarmde lucht opgeslagen in het warmte- en koudeopslagsysteem (wko) in de bodem. Om de resterende benodigde energie te compenseren zijn er fotovoltaïsche cellen (pv) op het dak geplaatst. De panelen, met een oost-west ligging, zijn onder een kleinere hoek geplaatst, waardoor een rustig beeld ontstaat vanaf de bovenste etage. De overtollig opgewekte energie wordt eenvoudig uitgewisseld met het openbare energienetwerk van Enexis. De afgifte van warmte en koude vindt plaats door individueel te regelen klimaatplafonds. Daarnaast is er energiezuinige verlichting toegepast in combinatie met daglichtregeling en aanwezigheidsdetectie.

Nieuwe werken

Behalve duurzaamheid is het ‘nieuwe werken’ een belangrijk aspect waarmee rekening gehouden werd. Dat komt niet alleen tot uiting in het aantal flexplekken, maar ook in de loop van het gebouw. Witte en blauwe boorden worden niet langer van elkaar gescheiden. Bij Enexis zijn de mede-werkers één en vertoeven ze samen onder hetzelfde dak. Toch is – ondanks de grote overeenkomsten in duurzaamheid en vormgeving – op iedere plaats een eigen invulling gegeven aan het modulaire concept. Voornamelijk omdat iedere omgeving eigen eisen stelde. Zo ligt het regiokantoor in Maastricht op een prominente locatie, op de hoek van de Willem Alexanderweg en de Balijeweg. Het is een lang-

gerekt gebouw met een stevig, hoog volume. Het kantoorgedeelte en de bedrijfsruimte komen samen ter hoogte van de hoofdentree. De entree is voorzien van een opvallende overstek en heeft aan de kant van het atrium een evenknie gekregen. Door de ligging heeft het gebouw een andere beleving dan het kantoor in Venlo. Ook dit gebouw is langgerekt, maar ligt in een groene omgeving, grenzend aan het Floriade 2012-terrein. Kenmerkend hier is het bijna vierkante volume, waarbij het kantoorgedeelte inhaakt op de bedrijfshal. De ontmoetingsplek is het gezamenlijke hof. En ook Zwolle heeft eigen kenmerken. Dit pand volgt het stratenpatroon en heeft een lichte knik in de gevel. De bedrijfshal werd hier onder het kantoorgedeelte geschoven.