Bentismaheerd

‘No guts no glory’, was een gevleugelde uitspraak tijdens het bouwen van het multifunctionele wijkcentrum Bentismaheerd in Beijum (Groningen). En dat lef toonde Francine Oving in overvloed. Gewapend met gebreide sokken overtuigde zij eerst de opdrachtgever van haar gewaagde gevelontwerp en later ook de welstandscommissie.

Er zijn weinig gebouwen in Nederland kleurrijker dan Bentismaheerd. Niet alleen door het gebruik van veel verschillende tinten, ook het gevelpatroon doorbreekt de baksteenarchitectuur van de omliggende jaren 80 buurt. “Mijn hele leven wilde ik al een gevel breien”, zegt Francine Oving daarover. “Ik wilde patronen gebruiken die bij historische gebouwen en kerken te zien zijn én bij Noorse sokken. Het is gezellig. Precies wat Bentismaheerd moest worden, een gezellig gebouw. Ongeacht of mensen komen voor de gemeentelijke voorzieningen, het zorgcentrumof een bezoek brengen aan de 24 appartementen voor mensen met een verstandelijke beperking of de 24 seniorenappartementen. Ik wil dat het gebouw uitnodigend is en maatschappelijke betekenis heeft. Zowel qua programma als uiterlijke verschijning.”  

Energieneutraal

Met haar idee toog Oving naar de opdrachtgever die – ingegeven door de huidige eisen –een aardbevingsbestendig en passief gebouwconcept voor ogen had. Hij liet weten: “Beijum ligt dichtbij het epicentrum van de zwaarste Groningse aardbeving (2012 in Huizinge). Daarom is het van belang dat Bentismaheerd niet alleen duurzaam is, maar er ook gekozen wordt voor materialen die problemen op lange termijn voorkomen.” Het pand is bovendien energieneutraal geworden. De schil heeft een hoge isolatiewaarde (gevel Rc 6, dak Rc8), er is een bodemwarmtepomp toegepast en het dak ligt volledig vol met zonnepanelen. Over deze energetische maatregelen waren alle betrokkenen het snel eens, maar het toepassen van de minerale steenstrips die Oving voor ogen had, had meer voeten in de aarde.

Nieuw materiaal

“Als je werkt met een nieuw materiaal weet je dat je extra stappen moet zetten”, zegt ze over de steenstrips. “De contouren stonden vast, maar de eerste reactie van Het Atelier Standsbouwmeester op de gevelbekleding was: ‘Leuk bedacht, maar het materiaal dat vinden we niets.’ Ze kenden de Sto minerale steenstrips niet en zijn – net als ik – echte baksteenliefhebbers.” Voor Bentismaheerd was baksteen echter geen passend materiaal. “Dit gebouw had meer expressie nodig.” Welstand werd gelukkig wel blij van de render, maar ze misten in eerste instantie de hoekafwerking én de steenstrips mochten niet te glad zijn. Daarnaast kreeg de architect als tip mee dat de vijf kleuren zuiver moesten blijven voor voldoende contrast. Dat waren genoeg aanknopingspunten voor Oving om door te zetten. Nieuwe mock-ups werden aangevraagd bij Sto in Haaksbergen, ze experimenteerde met kleuren en structuren én - terwijl de bouw al in volle gang was - kreeg ze uiteindelijk de definitieve goedkeuring voor haar ontwerp.

Compositie

“De huid van dit gebouw heeft een aansprekende compositie nodig, mede omdat er op de hoeken geen ramen zijn. Zou je dat niet doen dan ervaar je de gevel als een groot vlak, een blok.” Het patroon van Oving bestaat uit composities van 43 verschillende deeltjes, die met zorg zijn aangebracht. Totaal 270.826 steenstrips. Daarnaast kregen de balkons vier verschillende kleuren. “Ik vind het namelijk fijn als mensen kunnen zeggen ’ik woon daar bij het groene balkon’.” En ook het interieur weerspiegelt de gedachten van de architect. “Het patroon van de gevel komt terug in de vloerbedekking, daarvoor hebben we de shapes van de buitenkant vergroot. Los van de meubels heeft het gebouw daardoor al direct sfeer.”