Bilt

Bilt staat bijna synoniem voor de nieuwe economie, voor een nieuwe generatie architecten en bouwers die samenwerken en circulariteit als natuurlijk ervaren én multidisciplinair denken. Met kennispartijen werd de Bilt modelwoning in Utrecht ontwikkeld. Het huis won de Reynaers architectuurprijs, dat lijkt slechts een opmaat naar meer. Nu, een jaar later, blijkt de vraag namelijk niet alleen te komen vanuit de particuliere markt, ook gemeenten tonen belangstelling. ‘Het oorspronkelijke idee van Hans Sluijmer was om te bouwen zonder afval, op een gestandaardiseerde methode waardoor de bouwtijd verkort wordt en bovendien niet bij ieder project het wiel opnieuw uitgevonden hoeft te worden. Het idee was om opdrachtgevers een kleine set elementen aan te reiken waarmee een maximale variëteit aan verschijningsvormen te maken is. Die elementen sluit je vervolgens op elkaar aan zodat het huis optimaal geïsoleerd is’, zegt Max Brobbel, die de vertaalslag maakte van het papieren concept naar een eigen BIM-bibliotheek. In dit model zijn de bouwelementen ook te traceren zodat ze straks eenvoudiger opnieuw ingezet kunnen worden. “Legolisering” is een veelgehoorde term bij dit soort projecten, maar daarmee zou je Bilt tekort doen. De modulaire gedachte van Lego of Mecano is zeker een overeenkomst, maar een Bilt-huis is ook energieleverend en - al is het huis aanpasbaar en zijn de elementen verplaatsbaar - alles is er wel degelijk op berekend dat de woningen een lange toekomst tegemoet gaan. Zo gaan de geschroefde palen meer dan 75 jaar mee en kunnen ze in de toekomst uit de grond worden geschroefd om vervolgens te worden hergebruikt. De geschroefde palen hebben bijvoorbeeld een garantietermijn van 100 jaar. Leveranciers Het lukte de groep multidisciplinaire architecten om het systeem zo te standaardiseren dat een huis gebouwd kan worden met slechts twaalf leveranciers. Voor een belangrijk deel komt dat door de inzet van Bart de Haan. De Haan is afgestudeerd bouwkundige en werkte de details uit van wat drie jaar geleden nog een concept was en zorgde dat op Bilt-woningen een bouwvergunning afgegeven wordt. Daarnaast nodigde hij leveranciers uit om mee te denken. ‘Hun kennis heeft ons veel verder gebracht. Zo was het Reynaers die met ons de bevestigingsprofielen voor de verbindingen van de gevelelementen ontwikkelde. Daarnaast leverden zij alle transparante geveldelen, zoals de ramen, deuren en vouwwanden.’ Renson, een andere leverancier die nauw betrokken was, leverde het hele ventilatiesysteem; de roosters voor de natuurlijke toevoer, de kanalen en de CO2- en vochtgestuurde ventilatiebox. ‘Hun ventilatieroosters sluiten naadloos aan op de Reynaers raamprofielen, maar wat voor ons ook belangrijk was: ze leveren platte ventilatiekanalen. Deze zijn onder de modulaire vloer gelegd en vinden verticaal hun weg via een 100 mm dikke wand die in de modelwoning naast de trap is gesitueerd.’ Nieuwe opdrachten De modelwoning werd in het najaar van 2017 onder grote belangstelling geopend. Bewondering was er alom. De wijze waarop in een moderne vormgeving invulling is gegeven aan circulariteit leek alle juiste snaren te raken. Toch vloeiden er uit dit eerste project niet direct nieuwe opdrachten voort. Brobbel: ‘We kwamen erachter dat dat voor een deel kwam door een overkill aan USP’s. Snel, duurzaam, circulair, ontwerpvrijheid; al deze aspecten draagt het systeem in zich, maar daarmee ook de vooroordelen. Bijvoorbeeld dat prefab per definitie goedkoop is. Dat is niet zo. De woning is energieleverend, milieuvriendelijk en zeer goed geïsoleerd. Dat kan alleen door een keuze te maken voor hoogwaardige materialen. De gebruikte materialen hebben een lange levensduur zodat we aan het eind van de rit of bij veranderingen aan de woning niet spreken over “statiegeld”, maar over elementen die een behoorlijke waarde vertegenwoordigen.’ Universeel denken Wat de architecten en bouwers daarnaast merkten was dat multidisciplinair denken een geweldig uitgangspunt is als het gaat om de bouwmethodiek, maar dat er binnen het generieke concept ook ruimte moet zijn voor variatie, zoals de mogelijkheid om huizen op een eenvoudige manier te vergroten of te verkleinen. ‘De eenheid die de gebruikte materialen uitstralen en de architectonische kwaliteit die ze ademen, leek de doelgroep te beperken.’ Dat is een van de aspecten waar Bilt zich afgelopen jaar mee bezig hield, het vertalen van een technisch systeem naar een huiselijke omgeving. Brobbel: ‘De woning van Charles en Ray Eames was een inspiratiebron. Hen was het immers wel gelukt om van een hightech huis een thuis te maken. Voor een deel is dat toe te schrijven aan het gebruik van meerdere materialen in het interieur. Voor de gevel boden we deze optie al aan, maar in eerste instantie niet voor het interieur, terwijl dat eigenlijk nog belangrijker is.’ Inmiddels heeft Bilt die stap ook gezet. En weer is - de inmiddels verkochte - modelwoning de testcase. ‘Alles wat we beloofden brachten we in praktijk. De woning is vergroot en het interieur wordt afgestemd op de smaak van de bewoners. Er komen nieuwe vloeren op basis van modulaire 60 x 60 cm tegels en er wordt afscheid genomen van de vliegtuigtrap. Bovendien zijn er voorzetwanden geplaatst waarbij er een ruime keuze was uit verschillende materialen en afwerkingen.’ Betere definitie Daarnaast heeft Bilt afgelopen jaar haar klanten leren kennen en kunnen definiëren. En, een paar maanden geleden, is de productie van de constructieve bouwelementen overgenomen. Twan Remmits, zwaait de scepter over die onderdelen van de bedrijfsvoering: ‘De modelwoning is een high end villa voor particulieren, maar afgelopen jaar bleek de belangstelling ook uit twee andere hoeken te komen. Zo bereikte ons meermaals verzoeken van gemeenten die semipermanente bouw willen toestaan op percelen zonder directe bestemming. Ook voor deze vorm van sociale woningbouw leent ons systeem zich, mede omdat alle elementen hun waarde behouden en na 5 of 10 jaar elders inzetbaar zijn. Dat kan zijn in dezelfde verschijningsvorm, als noodlokaal bij een school, maar ook als uitbreiding van een van de huizen die nu worden gerealiseerd.’ Of misschien wel gesplitst in twee tiny houses. ‘In deze markt kunnen we zelfs heel competitief mee. Dit najaar hebben we in Brabant een woning met een oppervlakte van 40m2 gebouwd voor een kostprijs ruim onder de ton.’