Gemeentehuis Putten

Korfker Architecten heeft het gemeentehuis van Putten gerevitaliseerd. Het compleet vernieuwde gebouw oogt transparant en uitnodigend en de routing is sterk verbeterd. Bij binnenkomst merk je het direct; dit gebouw ademt op een eigentijdse manier de sfeer en cultuur van de lokale gemeenschap. Niet voor niets is het vernieuwde huis van de gemeente door de gebruikers en de samenleving met open armen ontvangen. 

Een transparant en uitnodigend gebouw Het bestaande gemeentehuis werd gebouwd in de jaren zeventig naar ontwerp van architect Th.G. Verlaan. Het gebouw is ontworpen als een modern kasteel, compleet met kantelen in de dakrand, trappenhuizen in de vorm van torentjes en historiserende erkers aan de gevel. Het gebouw had de tand des tijds niet goed doorstaan. Het maakte een gedateerde indruk en de bouwkundige staat was slecht; een grondige renovatie was nodig. Daarnaast botste de uitstraling van het gebouw met de wens van de gemeente Putten om een transparante organisatie te zijn in een uitnodigend gebouw. In haar ontwerp heeft Korfker Architecten een aantal belangrijke ingrepen gedaan in de schil van het gebouw. Aan de zijde van het Fontanusplein is de gevel geopend middels een vliesgevel die ter plekke van het entreegebied 2,5 meter naar buiten komt. Hierdoor ontstaat een open en uitnodigende gevel die het aanzicht van het gemeentehuis volledig verandert. Deze vliesgevel komt rondom het gemeentehuis op verschillende plekken terug. Dit geeft eenheid in het beeld terwijl de bestaande structuur van de gevel op andere plekken slechts beperkt aangepast hoefde te worden. De verticale stijlen in een gevarieerde ritmiek zijn geïnspireerd op Putten als bomendorp. 

Een vernieuwde kern met logische verbindingen Een tweede belangrijke ingreep is het verplaatsen van de hoofdentree naar de oksel van het gebouw. Doordat de entree centraler is komen te liggen wordt de routing van het gebouw enorm verbeterd. Op het kruispunt van de drie vleugels die samen het gemeentehuis vormen, bevindt zich het vergadercentrum met de bespreekruimtes, het personeelsrestaurant en centrale voorzieningen zoals pantry’s en toiletten. Door een glazen lift in te passen in het centrale trappenhuis is de noordvleugel – waar de verdiepingen een half niveau hoger liggen – toegankelijk gemaakt voor minder validen. Door de beperkte ruimte was de inpassing van deze lift een waar huzarenstukje. Op de kop van de zuidelijke vleugel is de entree van de fietskelder overbrugd om een eigen entree te kunnen maken voor de politiepost die een plek heeft gekregen in het gemeentehuis. Door deze ingreep krijgt deze gevel, die grenst aan het kerkplein, meer kwaliteit en ontstaat voor de politie een heldere entree zonder te concurreren met de hoofdentree van het gemeentehuis. 

Geaard in de dorpse context van bomendorp Putten In de materialisatie is verbinding gezocht met de omgeving. Om aan te sluiten op de dorpse baksteenarchitectuur is de gevel opnieuw opgebouwd met een gemêleerde steen. Deze sluit qua zijn kleurstelling aan bij de omgeving, maar geeft met zijn tekening het gemeentehuis onderscheidende kwaliteit. De kleurstelling van de aluminium kozijnen benadert een houtkleur en zorgt voor een warm effect in de gevel. De trappenhuizen vormen met hun witte accenten een verbindend element tussen de verschillende vleugels en bouwlagen. Door de kappen te verwijderen is de uitstraling eigentijds. 

Een nieuw personeelsverblijf Bovenop de noordelijke vleugel was onder een kapconstructie een personeelsruimte gesitueerd. Deze ruimte is in zijn geheel gesloopt. De bestaande kapconstructie maakte het een bedompte ruimte met weinig aantrekkingskracht. De mensen die er gebruik van maakten waren doorgaans op de vingers van 

één hand te tellen. Door deze ruimte opnieuw op te bouwen met vliesgevels is de typologie van de entreegevel doorgezet en ontstaat binnen een prettig en lichte, multifunctionele ruimte. Een nieuw knooppunt van samenwerking en ontmoeting. In het interieur is gekozen voor een afwijkende materialisatie met warme tinten die het geheel de uitstraling geven van een horecagelegenheid. Een plek waar de medewerkers even los kunnen komen van hun werk. 

Bijzondere details Een bijzonder detail in de gevel van het gemeentehuis is de spreekstoel op het Fontanusplein. Dit cortenstalen element komt ter hoogte van de raadzaal uit de gevel. In Putten is het gebruik dat de burgemeester bij verschillende, officiële gelegenheden de inwoners van het dorp voor het gemeentehuis toespreekt. Hiervoor was ook in het verleden al een klein spreekgestoelte tegen de gevel aan gebouwd waar de burgemeester op een verhoging de mensen toe kon spreken. Door het nieuwe spreekgestoelte meer maat te geven ontstaat een betere verhouding met het gebouw. De nieuwe vorm met een groter plateau en twee opgangen maakt dat het element gaat werken als multifunctioneel bordes dat voor meerdere doeleinden inzetbaar is. Een ander bijzonder detail vormt de toegang tot de kunstkelder aan achterzijde van het gemeentehuis. Deze expositieruimte is ondergebracht in de kelder van het gemeentehuis. Om de kunstkelder meer attentiewaarde te geven is in de noordgevel een groot wit accentvlak aangebracht met de naamsaanduiding en is de trap, die toegang geeft tot de kelder, voorzien van een arcade van bogen die de entree markeren. 

Een gastvrije ontvangst De entreehal van het vernieuwde gemeentehuis heeft een prettige ruimtelijkheid en baadt in het licht. Door de uitbouw en de vliesgevel ontstaat met relatief weinig middelen een grootse ontvangst die bijdraagt aan het gastvrije karakter van het gebouw. De rustige kleuren en natuurlijke materialen in het ontvangstgebied maken deze ruimte prettig. Dit wordt versterkt door de loungeruimte in de wachtzone die met zijn vriendelijke meubels aandoet als een huiskamer. Bij een openbare pantry kunnen bezoekers zelf een kop koffie of thee pakken om de het wachten wat aangenamer te maken en de huiselijke setting nodigt uit om nog even wat langer te blijven voor een informeel gesprek met een dorpsgenoot. In de balies zijn glazen vitrines bedacht die ruimte bieden aan een roulerende expositie van het Historisch Museum. Putten is een dorp met een rijke geschiedenis die teruggaat tot het jaar 855 en een actief historisch genootschap. Dat was terug te zien in het oude gemeentehuis en heeft zo in het interieur een nieuwe, prominente plek gekregen. Ook de Puttense folklore heeft een plek gekregen in de ontvangsthal. In samenwerking met het Puttens Historisch Genootschap en grafisch ontwerper Sjirk de Vries ontwikkelde Korfker Architecten een wand met typische Puttense uitspraken in lokaal dialect. Deze wand vormt een ontmoetingsplek in de publiek toegankelijke ruimte en is dan een genoeglijk onderwerp van gesprek. 

Verbinding tussen oud en nieuw Bij de renovatie was een van de grote uitdagingen het creëren van verbinding tussen de bestuurlijke vleugel, die slechts lichte in grepen zou ondergaan, en de ambtelijke vleugel die in zijn geheel gerenoveerd zou worden. De bestuurlijke vleugel laat zich omschrijven als klassiek met een welhaast museale sfeer. De basis wordt gevormd door wit stucwerk, historische houten details en een witmarmeren vloer. Door in de basis op een vernieuwende manier aan te sluiten op deze kleurstelling is er een eenheid gecreëerd tussen beide vleugels. Deze eenheid wordt versterkt door een loper in een tapijt met marmerpatroon, die beide vleugels met elkaar verbindt.  

Verweven met de Veluwse natuur In de werkgebieden is een combinatie gemaakt van open werkplekken, informele zitjes, loungeplekken en afgesloten werk- en bespreekruimtes. Op deze manier is een goede mix gemaakt van openheid en beslotenheid en ontstaat een prettige werkomgeving waar medewerkers naar behoefte een alternatieve werk- of bespreekruimte op kunnen zoeken. De loungeplekken onderscheiden zich qua kleurstelling en meubilair. Deze plekken zijn geïnspireerd op de natuur en vormen kleine rustpunten in het interieur waar men in een informeel overleg of tijdens een pauze even los kan komen van de werkplek. De afgesloten ruimtes zijn voorzien van speciaal translucent folie met grafische bewerkingen van natuurfoto’s om te doseren in de transparantie. Het grafische patroon in een witte print zijn in de basis rustig en verweven zo de natuur van de Veluwe – met de big five van grote landdieren – op een subtiele wijze door het interieur.  

Een plek om te herdenken Een belangrijke opgave in het interieur was tevens het creëren van een geschikte plek in het gemeentehuis voor de herdenking van de razzia van 1944. In oktober 1944 werden als vergelding voor een aanslag van het verzet 659 Puttense mannen tijdens een razzia opgepakt en afgevoerd naar Duitse strafkampen. Slechts 48 van hen keerden na de oorlog terug. Deze ingrijpende gebeurtenis heeft diepe sporen achtergelaten in de samenleving. We hebben op een nieuwe, passende plek een herdenkingswand ontworpen waar de etsen van de kunstenaar Johannes Bezaan een nieuwe plek hebben gekregen samen met de herdenkingssteen en de kleine replica van het monument ‘Vrouwtje van Putten’. 

Duurzaam Tot slot is met de renovatie ook een aanzienlijke verduurzamingslag gemaakt. De gevels zijn hoogwaardig geïsoleerd, de kierdichting is sterk verbeterd en er is tripple glas toegepast. Samen met de duurzame installaties hebben deze maatregelen geleid tot een serieuze labelsprong van label G, naar label A. Groot voordeel van deze maatregelen is dat ook in het comfort een grote stap voorwaarts is gemaakt. 

Slotsom Met deze renovatie is het gemeentehuis van Putten omgevormd tot een eigentijds, duurzaam gebouw dat klaar is voor de toekomst. Een gebouw dat de open en gastvrije sfeer uitstraalt die de gemeente voor ogen heeft en dat in zijn gelaagdheid diep verankerd is in de Puttense samenleving, geschiedenis en cultuur.