De kwaliteit van vier basale functies - licht, lucht, warmte en geluid – bepaalt voor een groot deel de kwaliteit van het binnenklimaat in een gebouw. Voor Peter Elemans van Elemans Van den Hork architecten zijn deze functies altijd een belangrijk uitgangspunt in zijn ontwerpen. Dit voorjaar werd Brede school ’t Podium in Steenbergen geopend. In het gebouw staan daglicht en het ‘wij-gevoel’ centraal.

De daglichtarchitect creëerde enkele jaren geleden de ontwerpmethode www.lichtopbinnenklimaat.nl . Deze methode biedt de architect handvatten om het binnenklimaat in een ontwerp te integreren. Investeringen en exploitatiekosten voor installatie worden daardoor aanzienlijk verlaagd. Voor scholen, die vaak een beperkt budget hebben en waar strenge eisen gelden voor het binnenklimaat, is dit van groot belang. Elemans: “Met de juiste hoofdopzet van een ontwerp wordt de kwaliteit van de vier basale functie`s in de wortel geborgd. Voor de akoestiek is het van belang dat er bijvoorbeeld korte looplijnen zijn, creëren van hoogte draagt bij aan de luchtkwaliteit en de juiste gevels per zonoriëntatie zorgen voor een goede temperatuurhuishouding en de juiste daglichttoetreding.

Gezondheid centraal

Bij ’t Podium zijn de meeste lokalen gepositioneerd aan de noordzijde en zijn de centrale ruimten letterlijk in de kern van het gebouw gelegen. “Bewegingsonderwijs vormt samen met het speellokaal en de centrale ruimte het hart van het gebouw. Aan de zuidkant in het midden ligt de gymzaal met aangrenzend het speellokaal annex podium”, vertelt hij. “Belangrijk is dat er ook in deze ruimten veel daglicht toetreedt. Dat draagt bij aan de energiereductie, het verminderen van de CO2-emissie, maar heeft ook een positief effect op de beleving en de leerprestaties.” Daarnaast heeft daglicht een andere belangrijke functie blijkt uit onderzoek door dr. Richard Hobday. Hij publiceerde ‘The Healing Sun: Sunlight and Health in the 21st Century’. Uit het onderzoek komt naar voren dat ‘Toelaten van grote hoeveelheden frisse lucht en natuurlijk licht waren belangrijke manieren om de verspreiding van infecties in gebouwen te voorkomen voordat antibiotica werd ontwikkeld. Richtlijnen en regelgeving hebben tegenwoordig de neiging om zeer geïsoleerde, gesloten gebouwen te bevorderen. Die presteren wellicht beter op het gebied van energieprestaties dan oudere ontwerpen, maar doordat er geen rekening wordt gehouden met de hoeveelheid daglicht en frisse lucht, werken ze juist de verspreiding van infecties in de hand." Volgens Hobday moet de bouwwereld zich meer focussen op het creëren en onderhouden van een gezond klimaat in de gebouwen. Elemans is dat met Hobday eens. “Zeker voor schoolgebouwen gaat dat op. Na stations zijn scholen de meest intensief gebruikte gebouwen. In Steenbergen is het gebouw geopend van 7 uur ’s ochtends tot ’s avonds laat omdat het behalve aan de school ook onderdak biedt aan een kinderopvang, sportverenigingen, muziekonderwijs en de BSO.”

‘Wij-functie’

Behalve dat ‘t Podium voldoet aan klasse B van het Programma van Eisen Frisse Scholen, was het van belang dat het gebouw de ‘wij-functie’ onderstreept. Al voor de bouw was er een nauw samenwerkingsverband tussen de school, kinderopvang, muziekonderwijs en BSO. In de vormgeving moest dat tot uiting komen.” Grote lichte centrale ruimten ondersteunen het ‘wij-gevoel’. “We kozen voor veel daglichttoetreding met het motto ‘Wel het licht, niet de warmte’. Zo zijn het speellokaal, de gymzaal en de aula voorzien van VELUX modulaire lichtstraten om te komen tot een sprankelende stimulerende ruimte waar het fijn is om samen te spelen en bewegen. Elemans: ““We kozen voor noord georiënteerde sheddaken met binnenzonweringen die de warme hoogstaande zomerzon buiten houdt. In elk sheddak zit minimaal één lichtstraatelement dat geopend kan worden en zorgt voor natuurlijk ventilatie en koeling. Tijdens het maken van de maquette bleek echter dat het licht in de ruimte niet egaal verdeeld was. Achteraf logisch want de lichtstraat laat alleen licht vanaf de noordzijde binnen. Door de modulaire lichtstraten anderhalve meter uit het midden te plaatsen, is dat probleem opgelost.”