Coronelpaviljoen Beth Haim

Het Coronelpaviljoen is het sluitstuk van het plan ‘Op grond van traditie’, dat in 2014 in gang is gezet, 400 jaar na de ingebruikname van de Portugees-Joodse begraafplaats Beth Haim in Ouderkerk aan de Amstel. Het doel was om de begraafplaats meer toegankelijk te maken voor publiek. Alle onderdelen van dit plan zijn inmiddels gerealiseerd: er zijn nieuwe paden aangelegd door het bijzondere landschap, nieuwe zitbanken geplaatst op mooie rustpunten en trappen en bruggen gekomen om de onbereikbare delen van de begraafplaats te ontsluiten. Daarnaast is de Beth Haim App gelanceerd, die bezoekers meeneemt langs de vele bijzondere graven en is een selectie van 100 grafstenen 3D ingescand, waarmee ze definitief voor het nageslacht behouden blijven.

Het vrij toegankelijke paviljoen is bedoeld om bezoekers een introductie te bieden op de geschiedenis van de Portugees-Joodse gemeente van Amsterdam en in het bijzonder van de begraafplaats Beth Haim. Aan de buitenkant geeft een groot introductiepaneel een overzicht van de verschillende grafvelden en is er een plek om te rusten en ritueel de handen te wassen verwerkt. Binnen wordt op een groot ingebouwd scherm een introductiefilm getoond. Kijkend naar de mooie filmopnamen en animaties en luisterend naar de prachtige stem van Jeroen Krabbé treed je als het ware binnen in een bijzondere, bijna magische wereld. Drie vitrines in het paviljoen geven nog een inhoudelijke verdieping aan deze ervaring. Zo geeft een maquette in een van de vitrines goed weer hoeveel van de 10.000en graven er in de loop der jaren in de grond zijn gezakt en is in een andere vitrine een 1:1 detail van een unieke grafsteen uitgefreesd in Carrara marmer te zien.

Het zorgvuldig vormgegeven volume van het paviljoen verhoudt zich in kleur en materiaal tot het bestaande Vegahuis en de architectuur van de dorpsstraat, maar probeert hier door de afgeronde hoeken en het bijzondere metselwerk een eigentijdse invulling aan te geven. Het uitgangspunt van het ontwerp was om de vergankelijkheid die bij deze historische begraafplaats hoort in alle toegepaste materialen terug te laten komen: het gebroken metselwerk in de gevel, de zachte natuursteenelementen en het verweerde messing van de entreedeuren, refereren allen aan het leven en de schoonheid van het verval dat daarbij hoort. Ook in het interieur wordt geprobeerd de naam ‘Huis des Levens’ eer aan te doen, door een lichte ruimte te creëren met een groot daklicht. Een veranderlijke, fonkelende wereld die door het ivoor-glazuur met craquelé speelt met het licht. Het gebruik van dit bijzondere glazuur vindt zijn oorsprong in een historisch witjes-tableau in het Rodeamentoshuis verderop op de begraafplaats.

In de uitwerking van het paviljoen zijn alle onderdelen nauwkeurig op elkaar afgestemd, in samenwerking met de betrokken ambachtslieden. Zo komt het gepatineerde messing van de schuifdeuren terug in de door de smid op maat gemaakte armaturen voor audio en verlichting in het plafond, is de akoestiek opgelost door het toepassen van een geperforeerde steen die hetzelfde geglazuurd is als het overige interieur en zijn alle vitrines en beeldschermen volledig geïntegreerd in het ontwerp. Ook is er bewust voor gekozen om de dakconstructie van massief eiken in het zicht te laten en het meubelwerk te laten vervaardigen uit dezelfde eikenhouten planken. Hierdoor is een bescheiden Gesamtkunstwerk ontstaan, waarbij exterieur en interieur; architectuur, tentoonstellingsontwerp en ambacht volledig met elkaar zijn verweven.